5. เวทนาสุตฺตํ

[192] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘โสตสมฺผสฺสชา เวทนา…เป.… ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา… ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา… กายสมฺผสฺสชา เวทนา… มโนสมฺผสฺสชา เวทนา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา , ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก จกฺขุสมฺผสฺสชาย เวทนายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… โสต… ฆาน… ชิวฺหา… กาย… มโนสมฺผสฺสชาย เวทนายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… ปชานาตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. สญฺญาสุตฺตํ

[193] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, รูปสญฺญา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘สทฺทสญฺญา…เป.… คนฺธสญฺญา… รสสญฺญา… โผฏฺฐพฺพสญฺญา… ธมฺมสญฺญา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก รูปสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… สทฺทสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ… คนฺธสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ… รสสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ… โผฏฺฐพฺพสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ… ธมฺมสญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… ปชานาตี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. สญฺเจตนาสุตฺตํ

[194] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, รูปสญฺเจตนา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘สทฺทสญฺเจตนา…เป.… คนฺธสญฺเจตนา… รสสญฺเจตนา … โผฏฺฐพฺพสญฺเจตนา… ธมฺมสญฺเจตนา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก รูปสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… สทฺทสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ… คนฺธสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ… รสสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ… โผฏฺฐพฺพสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ… ธมฺมสญฺเจตนายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… ปชานาตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ตณฺหาสุตฺตํ

[195] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, รูปตณฺหา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘สทฺทตณฺหา…เป.… คนฺธตณฺหา… รสตณฺหา… โผฏฺฐพฺพตณฺหา… ธมฺมตณฺหา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก รูปตณฺหายปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… สทฺทตณฺหายปิ นิพฺพินฺทติ… คนฺธตณฺหายปิ นิพฺพินฺทติ… รสตณฺหายปิ นิพฺพินฺทติ… โผฏฺฐพฺพตณฺหาย นิพฺพินฺทติ… ธมฺมตณฺหายปิ นิพฺพินฺทติ …เป.… ปชานาตี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. ธาตุสุตฺตํ

[196] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, ปถวีธาตุ นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘อาโปธาตุ…เป.… เตโชธาตุ… วาโยธาตุ… อากาสธาตุ… วิญฺญาณธาตุ นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก ปถวีธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… อาโปธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ… เตโชธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ… วาโยธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ… อากาสธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ… วิญฺญาณธาตุยาปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… ปชานาตี’’ติฯ นวมํฯ

10. ขนฺธสุตฺตํ

[197] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจํ, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เวทนา…เป.… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจํ, ภนฺเต’’…เป.… ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก รูปสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… เวทนายปิ นิพฺพินฺทติ… สญฺญายปิ นิพฺพินฺทติ… สงฺขาเรสุปิ นิพฺพินฺทติ… วิญฺญาณสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ; นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ ; วิราคา วิมุจฺจติ; วิมุตฺตสฺมิํ วิมุตฺตมิติ ญาณํ โหติฯ ‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’ติ ปชานาตี’’ติฯ ทสมํฯ

ปฐโม วคฺโคฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

จกฺขุ รูปญฺจ วิญฺญาณํ, สมฺผสฺโส เวทนาย จ;

สญฺญา สญฺเจตนา ตณฺหา, ธาตุ ขนฺเธน เต ทสาติฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. จกฺขุสุตฺตํ

[198] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติฯ อถ โข อายสฺมา ราหุโล เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อายสฺมนฺตํ ราหุลํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, จกฺขุํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ, ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วา’’ติ? ‘‘ทุกฺขํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุํ – ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘โสตํ…เป.… ฆานํ… ชิวฺหา… กาโย… มโน นิจฺโจ วา อนิจฺโจ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺโจ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ, ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วา’’ติ? ‘‘ทุกฺขํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุํ – ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘เอวํ ปสฺสํ, ราหุล, สุตวา อริยสาวโก จกฺขุสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ…เป.… โสตสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ… ฆานสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ … ชิวฺหายปิ นิพฺพินฺทติ… กายสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ… มนสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทติ; นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ; วิราคา วิมุจฺจติ; วิมุตฺตสฺมิํ วิมุตฺตมิติ ญาณํ โหติฯ ‘ขีณา ชาติ, วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ, กตํ กรณียํ, นาปรํ อิตฺถตฺตายา’ติ ปชานาตี’’ติฯ เอเตน เปยฺยาเลน ทส สุตฺตนฺตา กาตพฺพาฯ ปฐมํฯ

2-10. รูปาทิสุตฺตนวกํ

[199] สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ราหุล, รูปา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’…เป.… สทฺทา… คนฺธา… รสา… โผฏฺฐพฺพา… ธมฺมา…ฯ

‘‘จกฺขุวิญฺญาณํ…เป.… โสตวิญฺญาณํ… ฆานวิญฺญาณํ… ชิวฺหาวิญฺญาณํ… กายวิญฺญาณํ… มโนวิญฺญาณํ…ฯ

‘‘จกฺขุสมฺผสฺโส…เป.… โสตสมฺผสฺโส… ฆานสมฺผสฺโส… ชิวฺหาสมฺผสฺโส… กายสมฺผสฺโส… มโนสมฺผสฺโส…ฯ

‘‘จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา…เป.… โสตสมฺผสฺสชา เวทนา… ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา… ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา… กายสมฺผสฺสชา เวทนา… มโนสมฺผสฺสชา เวทนา…ฯ

‘‘รูปสญฺญา…เป.… สทฺทสญฺญา… คนฺธสญฺญา… รสสญฺญา… โผฏฺฐพฺพสญฺญา… ธมฺมสญฺญา…ฯ

‘‘รูปสญฺเจตนา…เป.… สทฺทสญฺเจตนา… คนฺธสญฺเจตนา… รสสญฺเจตนา… โผฏฺฐพฺพสญฺเจตนา… ธมฺมสญฺเจตนา…ฯ